Pedofilia; objawy, kryteria rozpoznania, etiologia.

Pedofilia – rodzaj parafilii seksualnej: stan, w którym jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest kontakt z dziećmi w okresie przedpokwitaniowym.

Akt lub fantazjowanie o angażowaniu się w aktywność seksualną z dzieckiem, jako stale preferowaną lub wyłączną metodę osiągnięcia podniecenia seksualnego i/lub satysfakcji seksualnej.

Za pedofilię uznaje się każde zachowanie osoby dorosłej wobec dziecka, które służy podnieceniu i zaspokojeniu własnych potrzeb seksualnych.

Ważna jest tutaj motywacja podejmowanego działania, a nie tylko samo zachowanie (np. głaskanie, całowanie, oglądanie ciała małego dziecka przez rodziców, podyktowane troską, opiekuńczością, miłością - nie ma nic wspólnego z pedofilią!).

Czyn pedofilny nie jest równoznaczny z pedofilią. Najprościej można zdefiniować pedofilię jako podejmowanie aktywności seksualnej z dziećmi lub fantazjowanie o tej aktywności przez osobę dorosłą jako stale preferowany lub wyłączny sposób osiągnięcia podniecenia seksualnego i orgazmu.

Czynów pedofilnych mogą dokonywać nie tylko pedofile, ale również osoby, które podejmują kontakty seksualne z dziećmi, gdyż mają trudność (z różnych powodów) w nawiązaniu kontaktów seksualnych z osobami dorosłymi. Dziecko w tym przypadku jest bardziej dostępnym, łatwiejszym w pozyskaniu partnerem seksualnym niż osoba dorosła, choć nie jest najbardziej pożądanym erotycznie obiektem.

U osób, które podejmują zastępcze, sytuacyjne czyny pedofilne, rozpoznaje się między innymi: psychozy, zaburzenia osobowości, otępienie starcze, zmiany organiczne.

W Polsce przemoc seksualna dokonana wobec dziecka przez osobę dorosłą jest przestępstwem ściganym z artykułu 200 Kodeksu Karnego paragraf 1, który mówi:
„ Kto doprowadza małoletniego poniżej lat 15 do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej (czynności lubieżne) albo wykonywania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. ”

Jak donoszą statystyki policyjne oraz badania psychologiczne ok. 99% przypadków pedofilii dotyczy mężczyzn, a ok. 1% przypadków dotyczy kobiet, choć te proporcje mogą być niedoszacowane.

W klasyfikacji ICD-10 posiada kod F65.4, w klasyfikacji DSM-IV: 302.2. W obu przypadkach zaliczany jest do kategorii zaburzeń preferencji seksualnych.

Termin paedophilia erotica został wprowadzony do dyskursu medycznego w 1886 r. przez psychiatrę Richarda von Krafft-Ebinga w dziele Psychopathia Sexualis. Autor charakteryzował pedofilię jako zainteresowanie seksualne jedynie dziećmi w wieku przedpokwitaniowym. Pedofilia może być przejawem choroby, infantylności, uwiądu starczego, perwersji (czy pseudoperwersji)

W ICD-10 pedofilii przyznano kod F65.4, kryteria jej rozpoznania obejmują:

Doświadczanie powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących czynności seksualnych z dziećmi, jednocześnie z towarzyszącym temu wyraźnym cierpieniem, od co najmniej 6 miesięcy (ogólne kryterium zaburzenia preferencji seksualnych).

Utrwalona bądź dominująca skłonność do aktywności seksualnej z dzieckiem lub dziećmi w wieku przed pokwitaniem.

Sprawca ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starszy od ofiary.

Kryteria diagnostyczne wg DSM -IV są zasadniczo zgodne z ICD-10:

Pojawiające się przez przynajmniej sześć miesięcy powracające, silnie podniecające fantazje seksualne, impulsy seksualne lub zachowania związane z aktywnością seksualną z osobami, które nie wkroczyły jeszcze w okres dojrzewania (poniżej 13 roku życia).

Fantazje, impulsy lub zachowania powodujące klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie w społecznym, zawodowym lub innym obszarze funkcjonowania.

Osoba ma przynajmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starsza niż osoby z kryterium A). Uwaga: nie dotyczy osób w późnym okresie dorastania będących w relacji z dwunasto- lub trzynastolatkiem.

W DSM -IV wymagane jest także uszczegółowienie dotyczące płci ofiary, tego czy sprawcę pociągają wyłącznie dzieci oraz czy jego ofiary pozostają w stosunku pokrewieństwa do niego.

Preferencyjni sprawcy czynów pedofilnych

Preferencje seksualne oznaczają zakres bodźców i zachowań, które w warunkach wolnego wyboru są erotycznie wartościowe dla danej osoby. Preferencje erotyczne konkretnej osoby można ocenić porównując wysokość podniecenia seksualnego powstałego na skutek oddziaływania obiektów, zachowań lub sytuacji potencjalnie erotycznych. Poziom podniecenia seksualnego służy jako kryterium wartości erotycznej zarówno bodźców zewnętrznych, jak i własnych zachowań osoby a tym samym określa jej preferencje seksualne.

Pedofilia jest definiowana, jako akt lub fantazjowanie o angażowaniu się w aktywność seksualną z dziećmi przed okresem dojrzewania, jako stale preferowaną lub wyłączną metodę osiągnięcia podniecenia seksualnego.

W definicji tej zawartych jest kilka kryteriów:

Pierwsze z nich wskazuje, że zarówno sam kontakt seksualny z dzieckiem jak i tylko fantazjowanie o nim są wyznacznikami pedofilii.

Drugie kryterium dotyczy pojęcia dziecka i określa go jako osobnika przed okresem dojrzewania.

Trzecie kryterium, bardzo istotne z punktu widzenia rozpoznania pedofilii, mówi o ty, że aktywność seksualna z dzieckiem lub fantazjowanie o tej aktywności jest preferowaną lub wyłączną metodą osiągnięcia podniecenia seksualnego przez osobnika dorosłego.

Należy zaznaczyć, że w ujęciu prawnym granicę karalności kontaktu seksualnego z dzieckiem wyznacza jego wiek a nie fakt braku dojrzałości płciowej. W warunkach polskich kontakt seksualny z osobą poniżej lat 15, niezależnie czy jest dojrzała płciowo czy też nie, jest prawnie zabroniony i podlega penalizacji.

Typ uwodzący.

Mężczyźni z tej grupy nawiązując kontakt seksualny z dzieckiem posługują się metodą uwodzenia – poprzez atencję, adorowanie dziecka, robienie mu podarunków. Potrzeba identyfikowania się z dzieckiem motywuje tych osobników do inicjowania takich kontaktów, a jednocześnie bardzo je ułatwia. Mężczyźni wykorzystują swoją łatwość i umiejętność zawierania i podtrzymywania znajomości, rozmawiania z dzieckiem i słuchania go. Bardzo często ofiarami stają się dzieci zaniedbane emocjonalnie i fizycznie. Zdarza się, że w tym samym okresie czasu mężczyzna taki może mieć kontakty seksualne z dużą liczbą dzieci, np. z tej samej szkoły czy okolicy.

Typ introwertywny

Charakteryzuje mężczyzn zamkniętych w sobie, którym brak interpersonalnych umiejętności potrzebnych do uwiedzenia dziecka. Lęk przed personalnym zaangażowaniem powoduje ograniczenia komunikacji werbalnej z ofiarą. Z tego powodu, mężczyźni Ci na swoje ofiary wybierają dzieci obce lub bardzo małe, a kontakty przybierają formę krótkich spotkań, często poprzez obnażenie się przed dzieckiem. Zdarzają się mężczyźni, którzy żenią się w celu zdobycia dostępu do dzieci

Typ sadystyczny

Charakteryzuje mężczyzn uzyskujących zaspokojenie seksualne jedynie poprzez zadawanie dziecku bólu i cierpienia. Kryterium wyboru jest preferencja wiekowa i płciowa, a metodą działania – zwabienie lub użycie przemocy. W grupie tej zdarzają się osoby uprowadzające lub nawet pozbawiające życia swej ofiary.

Pedofile z fiksacją. Preferują dzieci w okresie adolescencji, zwykle chłopców

Sprawcy preferencyjni, dla których dziecko przed okresem dojrzewania jest głównym przedmiotem seksualnego zainteresowania. Czyny pedofilne są w przypadku tych sprawców zaplanowane, dokonywane w sposób kontrolowany, a obiektem zainteresowania sprawców – częściej niż w przypadku sprawców regresyjnych – są chłopcy (akty homoseksualne). Sprawcy tego typu zazwyczaj żyją samotnie, nie są związani z żadną kobietą.

Sprawcy preferencyjni w swoich zachowaniach seksualnych ujawniają pewien ciąg typowych zachowań, tzw. cykl dewiacyjny.

W skład tego cyklu wchodzą:

– podniecenie dewiacyjne (np. fantazje na temat seksu z dzieckiem),

– pozornie nieważne decyzje lub rozmyślny zamiar,

– czynniki wysokiego ryzyka (takie jak: dostęp fizyczny, emocjonalny do dziecka),

– wybór celu,

– planowanie i fantazje dewiacyjne,

– omotanie lub użycie siły,

– atak,

– zapewnienie sobie tajemnicy,

– wyrzuty sumienia lub strach.

TYPY PEDOFILÓW wg. Grotha, Hobsona, Garyego

Fiksacyjny, preferencyjny, parafilny

Regresyjny, nieparafilny

Pedofil fiksacyjny/preferencyjny, parafilny/ to człowiek, który od najwcześniejszych lat, niezmiennie za najatrakcyjniejszy obiekt seksualny uważa dzieci. Parafilia to uporczywe wzorce zachowań seksualnych, w których osiągnięcie satysfakcji seksualnej jest uzależnione od pojawienia się specyficznych przedmiotów, rytuałów czy sytuacji. Jednostka dotknięta parafilią często koncentruje swoje myśli i fantazje wokół danego bodźca do tego stopnia, że nie jest w stanie osiągnąć bez ich udziału orgazmu.

Mężczyźni pedofilni (kategoria preferencyjna) mogą cierpieć również na dysfunkcje psychoseksualne, zaburzenia osobowości, czy psychozy. Zainteresowanie seksualne dziećmi może być połączone z innymi dewiacjami seksualnymi. Z badań wynika, że wśród mężczyzn dopuszczających się czynów nierządnych wobec dzieci, częściej spotyka się osoby z sytuacyjnej kategorii. I chociaż ich kontakty seksualne z dziećmi mogą mieć zakres od jednego incydentalnego do długotrwałego wzoru zachowania, to liczb ofiar sprawców sytuacyjnych jest znacznie niższa niż u osób z kategorii preferencyjnej.

Liczba ofiar mężczyzn z tej ostatniej grupy może osiągnąć lub nawet przekraczać 1000 w ciągu całego życia.

Aktywność seksualna dorosłego człowieka podejmowana z dzieckiem może być przejawem dewiacji seksualnej lub parafilii pod postacią pedofilii lub może to być zastępczy sposób realizacji jego potrzeby seksualnej. Każde zachowanie osobnika dorosłego wobec dziecka, które jest motywowane popędem seksualnym i służy podniecaniu się i zaspokajaniu potrzeby seksualnej jest czynem pedofilnym.

Osobą dorosłą podejmującą czyn pedofilny jest znacznie częściej mężczyzna niż kobieta. Podkreślenia wymaga fakt, że czyn pedofilny nie jest równoznaczny ze stwierdzeniem, że dokonał go pedofil. Czynów pedofilnych dopuszczają się pedofile, a więc osobnicy, u których stwierdza się dewiację seksualną lub parafilię, ale znacznie częściej dokonują ich inne osoby, które w różnorodnych okolicznościach, pod wpływem różnorakich czynników podejmują kontakty seksualne z dzieckiem pomimo, że nie są dewiantami.

Pedofilia, czyn pedofilny