Leki mogące negatywnie wpływać na seksualność
Za prawidłowy wzwód są odpowiedzialne mechanizmy, z których najistotniejsza jest stymulacja nerwowa.
Niezachwiana praca układu przywspółczulnego, wraz z wydzielanymi przekaźnikami (acetylocholiną) i stymulacją receptorów, jest niezbędna do uzyskania erekcji. Dodatkowo układ ten moduluje pracę układu adrenergicznego (hamuje go), a przez to umożliwia uzyskanie wzwodu. A zatem leki blokujące receptory alfa-adrenergiczne będą ułatwiały erekcję.
Bardziej skomplikowane wydaje się działanie układu serotoninergicznego. Leki wpływające na ten układ mogą wykazywać efekt ułatwiający lub hamujący wystąpienie erekcji, w zależności od typu docelowego receptora, na który działa dany lek. Jeśli lek w swym mechanizmie działania pobudza receptor 5 HT 1A – powoduje zaburzenie erekcji, a jeśli pobudza 5HT 1C – ułatwia wystąpienie erekcji.
Ponadto nadmierne stężenie prolaktyny (PRL), spowodowane przyjmowaniem leków hamujących receptory dopaminergiczne, może być przyczyną występowania zaburzeń erekcji.
Czynniki hormonalne odgrywają bardzo istotną rolę w mechanizmie erekcji. Testosteron jest uważany za hormon ważny dla czynności seksualnych człowieka, jednakże do tej pory nie wyjaśniono dokładnie jego roli. Wiadomo jednak, że zaburzenia hormonalne, także te spowodowane lekami, dotyczące osi podwzgórze – przysadka – jądro, prowadzą do impotencji.
Wszystkie wymienione czynniki uczestniczą w mechanizmie erekcji i każde zaburzenie, któregokolwiek mechanizmu, wywołane przez leki może doprowadzać do impotencji.
Jest cały szereg leków mający negatywny wpływ na seksualność. Na szczególną uwagę z racji czasu stosowania należy zwrócić na preparaty stosowane w terapii chorób przewlekłych. Z powody dużej liczby pacjentów na szczególna uwagę zasługują pacjenci leczenia na cukrzyce, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemie, choroby serca, depresja, schizofrenia.
Depresja (leki stosowane w psychiatrii) – najczęściej stosowane preparaty z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)
Substancje czynne fluoksetyna, fluwoksamina, sertralina, paroksetyna, citalopram.
Działanie na czynności seksualne jest jedną z najczęściej opisywanych objawów niepożądanych, jak wynika z różnych danych zaburzenia funkcji seksualnych występuje u 20-50% pacjentów. Najczęściej są to zaburzenia procesu ejakulacji i orgazmu, rzadziej erekcji i libido. Głównym mechanizmem z tym związanym jest prawdopodobnie pobudzenie receptora serotoninergicznego 5HT2. Najsilniejsze tego typu działanie ma fluoksetyna i paroksetyna, stad ich zastosowanie w leczeniu wytrysku przedwczesnego.
Leki przeciwdepresyjne nowej generacji wenlafaksyna i mirtazapina. Pierwsza z substancji ma podobny wpływ na czynności seksualne jak preparaty z grupy SSRI, natomiast druga nie powoduje zaburzeń żadnego etapu czynności seksualnych, a nawet wykazuje pewne działanie korzystne.
Leki anksolityczne (pochodne benzodiazepiny), mogą wpływać na osłabienie libido trudności w uzyskaniu erekcji, rzadziej opóźnienia ejakulacji.
Leki normotymiczne (choroba afektywna dwubiegunowa) sole litu, dlugotrwałe stosowanie może prowadzić do spadku libido, zaburzeń erekcji i przezywania orgazmu.
Leki przeciwpadaczkowe
Spośród leków tej grupy zaburzenia erekcji najczęściej spowodowane są przez fenytoinę, fenobarbital, gabapentynę, karbamazepinę, klonazepam, prymidon.
Zaburzenia erekcji najczęściej występują u mężczyzn z nadciśnieniem tętniczym – w czasie przyjmowania leków hipotensyjnych (należących do różnych grup terapeutycznych) oraz leków moczopędnych (głównie leków tiazydowych).
Spośród leków hipotensyjnych zaburzenia erekcji najczęściej powodują beta-blokery, a przede wszystkim propranolol. Natomiast stosowanie np. bisoprololu, betaksololu niesie prawie zerowe ryzyko wystąpienia zaburzeń.
Zaburzenia erekcji są także obserwowane u pacjentów przyjmujących leki antyarytmiczne, stosowane w zaburzeniach rytmu serca.
W przypadku dokuczliwych działań niepożądanych należy, jeśli to możliwe, rozważyć zmianę leku na inny, niepowodujący tych zaburzeń. Gdy brak takiej możliwości – lekarz może zmniejszyć dawkę przyjmowanego leku.
Dobre rezultaty osiąga się, stosując leki stymulujące wzwód (sildenafil, tadalafil, wardenafil).
Leki stosowane w urologii
Zaburzenia erekcji są obserwowane u pacjentów leczonych z powodu nietrzymania moczu, przyjmujących leczniczo oksybityninę i tolterodynę (efekt antycholinergiczny).
Ponadto leczenie farmakologiczne przerostu gruczołu krokowego także przyczynia się do wystąpienia zaburzeń erekcji. Pacjenci przyjmujący finasteryd (lek obniżający stężenie aktywnej formy testosteronu) aż w 30% skarżą się na ED. Problem impotencji występuje też w czasie leczenia hormonalnego raka gruczołu krokowego.
Leki stosowane w gastroenterologii
Leczenie przewlekłych biegunek występujących w chorobach zapalnych jelit za pomocą preparatów zawierających difenoksylat dość często prowadzi do wystąpienia zaburzeń erekcji. W takim przypadku, gdy działanie niepożądane staje się dla mężczyzny zbyt uciążliwe, warto zmienić lek na inny, np. loperamid (działa przeciwbiegunkowo, nie powoduje zaburzeń erekcji).
Badania nad działaniami niepożądanymi leków stosowanych w schorzeniach żołądkowo-jelitowych wykazały także możliwość wystąpienia zaburzeń erekcji podczas przyjmowania:
metoklopramidu,
cymetydyny,
ranitydyny,
omeprazolu.
Ponadto zaburzenia erekcji były obserwowane w trakcie kuracji lekami przeciwgrzybiczymi (ketokonazolem, itrakonazolem), indometacyną, naproksenem oraz po lekach używanych w zwalczaniu nieżytów nosa (pseudoefedrynie, norefedrynie).
Jak widać z przedstawionych powyżej informacji, zaburzenia erekcji mogą być spowodowane działaniem bardzo różnych grup leków stosowanych przez mężczyzn w każdym wieku.
Warto zatem pamiętać o możliwości wystąpienia tego działania niepożądanego, dobierając odpowiednie leki.
Urologia
Czym zajmuje się Urologia?