Badania wykazały, że potencja seksualna utrzymuje się długo i jest większa u osób mających regularne, częste stosunki płciowe.
Popęd płciowy, potrzeba, pożądanie
Popęd seksualny u człowieka jest zjawiskiem bardzo złożonym. Człowiek jako istota społeczna, podlegająca silnym wpływom środowiska, tworząca bogate życie psychiczne i kulturalne – stanowi organizm w zakresie zachowań seksualnych niepomiernie bardziej złożonych. Wciąż jeszcze, nawet pomimo odważnych badań eksperymentalnych, niewiele mechanizmów psychofizjologicznych związanych ze stymulacją seksualną oraz niewiele zachowań będących reakcjami na tę stymulację zostało wyjaśnionych.
Na współczesnym stanie wiedzy seksuologicznej ciąży bowiem fragmentaryczność badań oraz przedwczesne uogólniania, dokonywane przez większość badaczy. Stąd też w dziedzinie tej panują poglądy sprzeczne, nie sprawdzone naukowo, a nawet będące przesądami. Na przykład pogląd konieczności ograniczania aktywności seksualnej ze względu na możliwości „wyczerpania się” popędu seksualnego okazał się w świetle badań empirycznych fałszywy.
Nadal istnieją poglądy dotyczące szkodliwości biologicznej wczesnego rozpoczynania życia seksualnego, możliwości i konieczności sublimacji popędu, negatywnego wpływu aktywności seksualnej na potencję w wieku podeszłym itp.
Mówiąc o popędzie seksualnym, mamy na ogół na myśli wewnętrzną siłę, pobudzającą do zachowań nazywanych seksualnymi. Sądzi się, że siła ta jest z trudem opanowywana, przy czym jednostki różnią się zarówno pod względem samej siły, jak i zdolności jej powściągania.
Co jednak współczesna nauka twierdzi o popędach? Traktuje ona popędy jako pierwotne mechanizmy regulacyjne, które mają zapewnić zaspokojenie potrzeb organizmu (potrzeb biologicznych). Czynią to w ten sposób, że uruchamiają i podtrzymują odpowiednie czynności niezbędne do osiągnięcia warunków, dzięki którym potrzeby zostają zaspokojone
U zwierząt niższych mechanizmy te stanowią element wrodzonego wyposażenia – są to instynkty. U zwierząt wyższych, a szczególnie u człowieka, popęd wytwarzają się przy znacznym udziale doświadczenia.
Dawniej sądzono, ze człowiek ma określoną liczbę popędów i że są one odpowiedzialne za pewne kategorie zachowania się. Nowsze badania wskazują na to, ze popęd nie „jest”, lecz „staję się”, a doświadczenie determinuje ten proces. Nie ma też określonej, takiej samej liczby popędów u wszystkich ludzi.
Można powiedzieć, że istnieje ich tyle, ile człowiek potrafi wytworzyć, co zależy od jego zdolności do różnicowania pobudzeń wewnętrznych i od zdolności do znalezienia osobnych operacji redukujących te pobudzenia. U większości ludzi powstają zatem popędy pokarmowe, heteroseksualne, rodzicielski, a także inne związane ze stanami organicznymi, takimi jak na przykład ból.
Możliwe jest jednak również, że u niektórych osób ten czy inny popęd nie został wykształcony, a więc w ich zachowaniu brak ukierunkowania wynikającego z działania danych popędów. Może na przykład nie wykształcić się popęd heteroseksualny, macierzyński i inne.
Wpływ popędów na zachowanie się, zależy od stopnia ich pobudzenia oraz ich związku z innymi mechanizmami regulacyjnymi.
W początkowym okresie życia niezrealizowanie popędu uruchamia silna, ogólną aktywność dziecka, tłumiącą inne dążenia. Zachowania mające redukować popędy stają się wówczas gwałtowne i mało zróżnicowane. W miarę rozwoju jednostki popęd w coraz większym stopniu podlega kontroli świadomości.
Popęd seksualny jest szczególnie złożony. Opiera się on bowiem nie tylko na pobudzeniach pochodzących z narządów wewnętrznych, ale i na stymulacji zewnętrznych płynących z otoczenia. Zewnętrzne bodźce seksualne są w znacznym stopniu zindywidualizowane.
Poza pewną klasą bodźców pełniących powszechnie rolę bodźca seksualnego (np. nagość ciała), większość z nich nabiera charakteru seksualnego w zależności od indywidualnego doświadczenia człowieka. Na przykład określony zapach, pewne przedmioty, elementy muzyki – mogą, wskutek skojarzenia z ubiegłym podnieceniem seksualnym, stać się wyuczonymi (warunkowymi) bodźcami seksualnymi. Zatem istotną rolę w pobudzeniu wewnętrznym odgrywa ośrodkowy układ nerwowy, który umożliwia procesy uczenia się.
Wewnętrzne pobudzenie seksualne zależy od mechanizmów mózgowo – nerwowych i hormonalnych, między którymi istnieje ścisłe powiązanie morfologiczne i czynnościowe.
Popęd jest jednym z podstawowych elementów stanu motywacyjnego, zapewniającego zaspokojenie potrzeb człowieka. Natomiast samo pojęcie potrzeby obejmuje te właściwości żywego organizmu, dla których utrzymania i rozwoju muszą być spełnione określone warunki, aby mógł on prawidłowo funkcjonować. Prze „prawidłowe” funkcjonowanie rozumie się realizację możliwości danego organizmu.
Jeżeli wymagane, określone warunki zostaną spełnione – potrzeba ma formę potencjalną. Jeśli nie są spełnione – potrzeba aktualizuje się poprzez wywołanie stanu wewnętrznego napięcia. Jest to stan niespecyficzny, który musi być rozpoznany, aby człowiek mógł potrzebę zaspokoić (oczywiście, niekiedy może ją zaspokoić przypadkowo) i powstałe napięcie zredukować za pomocą określonego zachowania. Jakie to ma być zachowanie społecznie, w drodze przekazu informacji.
Warto tu zaznaczyć, ze bywa również tak, iż zachowanie seksualne wyprzedza potrzebę. Zjawisko takie występuje na przykład u młodzieży podejmującej kontakty seksualne wskutek naśladowania kolegów lub pragnącej w ten sposób podnieść własny prestiż (chwalenie się doświadczeniami seksualnymi). W takim wypadku można mówić o przedwczesnym niedojrzałym rozpoczęciu życia seksualnego.
Wśród różnorodnych potrzeb człowieka potrzeba seksualna zajmuje miejsce szczególne, gdyż jej zaspokojenie służy zarówno samemu człowiekowi, jak i zachowaniu ludzkiego gatunku. Potrzeba ta w rozwoju człowieka podlega ewolucji, zgodnie z biologicznymi prawami tego rozwoju, chociaż rolę modyfikującą wywierają tu także czynniki natury psychologicznej i społecznej.
Potrzeba seksualna jest u człowieka – w różnym stopniu – zintegrowana z innymi jego potrzebami, szczególnie z potrzebą kontaktu emocjonalnego (potrzebą więzi uczuciowej). Stopień tej integracji ma istotne znaczenie dla zaspokojenia potrzeby seksualnej człowieka i stanowi właściwość specyficznie ludzką.
Związek potrzeby seksualnej i potrzeby kontaktu emocjonalnego jest związkiem dynamicznym (zmiennym) w przebiegu życia człowieka. Ponadto obserwuje się jego indywidualne odmiany oraz różnice zależne od płci.
Wyjątkowo silny jest ten związek w wieku dorastania, kiedy potrzeba seksualna dopiero się kształtuje, co wywołuje dwa ważne skutki. Jako potrzeba nowa, potrzeba seksualna nie jest początkowo uświadamiana – brak rozeznania przedmiotu potrzeby. Przeto młody człowiek może odczuwać wewnętrzne napięcie, niepokój – nie rozumiejąc jego przyczyn i nie potrafiąc mu zaradzić. Drugi skutek to ten, że potrzeba seksualna, jako potrzeba nowa, ujawnia się w sytuacjach, które dotychczas nie miały znaczenia sytuacji seksualnych. Brak więc doświadczenia, jak się zachować, brak poczucia bezpieczeństwa . Inaczej mówiąc, sytuacje, w których ujawnia się potrzeba seksualna, mają często charakter sytuacji trudnych, z którymi młody człowiek nie potrafi sobie poradzić, jeżeli nie był do tego odpowiednio przygotowany.
Równocześnie w wieku dorastania dominujące znaczenie dla rozwoju osobowości ma dalszy rozwój potrzeby kontaktu emocjonalnego, gdy potrzeba ta jest zaspokojona w emocjonalnych kontaktach z rówieśnikami.
Kontaktom tym zostaje na ogół przyporządkowana jeszcze nie określona potrzeba seksualna, co może prowadzić do kształtowania się różnych form ekspresji wyłącznie erotycznej, jak i do form aktywności czysto seksualnej (np. zbiorowa masturbacja).
Najczęściej dopiero po takim okresie „poszukiwań” kształtuje się dojrzałość formy kontaktów heteroseksualnych, w których występuje nierozłączność potrzeby seksualnej i potrzeby więzi uczuciowej.
Popęd płciowy
