Ból podczas stosunku płciowego

Ból w czasie stosunku płciowego

Dyspareunia psychogenna u kobiet.

Objawy, kryteria rozpoznania, etiologia.

Muszą być spełnione ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej (F52).

G1. Osoba nie jest zdolna do uczestniczenia w związkach seksualnych odpowiedni do swoich pragnień.

G2. Dysfunkcja występuje często, lecz w pewnych sytuacjach może się nie ujawnić.

G3.Dysfunkcja występowała przez co najmniej 6 miesięcy.

G4. Dysfunkcji zupełnie nie można przypisać innym zaburzeniom psychicznym i zaburzeniom zachowania wg ICD-10, ani schorzeniom somatycznym (jak zaburzenia endokrynologiczne) czy farmakoterapii.

DYSPAREUNIA F52.6

Dyspareunia (ból w czasie stosunku) występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, często jest spowodowana miejscowym stanem patologicznym i powinna być wówczas odpowiednio zakwalifikowana. Rozpoznaniem dyspareunii nieorganicznej posługujemy się tylko wtedy, gdy nie stwierdza się innej pierwotnej dysfunkcji seksualnej (np. pochwicy lub suchości pochwy).
Dyspareunia psychogenna nie obejmuje: dyspareunia organiczna (N94.1)

Odczuwanie bólu w trakcie stosunku

- Współżycie jest bolesne , ale stopień dyskomfortu nie uniemożliwia penetracji

- Dolegliwości bólowe uniemożliwiają zazwyczaj współżycie

- Całkowita apareunia

Zdecydowanie częściej spotykana u kobiet

Odczuwany jest ból u wejścia do pochwy, albo przez cały czas trwania stosunku, albo tylko wtedy, gdy dochodzi do głębokiej penetracji pochwy przez członek.

Przyczyną zaburzenia nie jest pochwica ani niedostateczne zwilżanie. Dyspareunię pochodzenia organicznego należy klasyfikować stosownie do warunkującego ją zaburzenia

Etiologia Psychiczna

Ból jako obrona przed spółkowaniem z konkretnym partnerem (sposób unikania) -dyspareunia wybiórcza

Ból jako obrona przed spółkowaniem w ogóle - dyspareunia uogólniona

Ból jako wynik lęku przed doznaniem bólu (po przeżytym bólu z przyczyn fizycznych, bądź psychicznych) – dyspareunia wtórna, uogólniona

Czynniki psychologiczne

Depresja

Unikanie zranienia

Drażliwość

Somatyzacja bólu

Niskie poczucie swojej seksualnej wartości

Mniejsza liczba stosunków płciowych

Mniejszy poziom pobudzenia i przyjemności

Rzadkie orgazmy

Etiologia seksualna

Hamowane podniecenie seksualne

brak lubrykacji

dyskomfort z przyczyn fizycznych

Dyspareunia - Diagnostyka

1. Badanie podmiotowe

wywiad psychologiczny

wywiad lekarski

wywiad seksuologiczny

- kiedy pojawił się ból

- jak często występuje

- na jakim etapie kontaktu seksualnego

- pieszczoty

- penetracja

- spółkowanie

- orgazm

- po spółkowaniu

- jak długo się utrzymuje

- wpływ pozycji spółkowania na pojawienie się bólu i jego intensywność

2. Badanie przedmiotowe

- badanie ginekologiczne na fotelu

3. Badanie dodatkowe

- USG

- CT

- Hormonalne

Ból nie wyklucza ani możliwości podniecenia, ani możliwości orgazmu

Leczenie bólu przy stosunku płciowym

Desensytyzacja lęku

Invitro – relaksacja + hipnoza

Invivo – relaksacja + uczenie rozluźnienia + wprowadzanie narzędzi do pochwy

Trening behawioralny – w układzie partnerskim – stopniowe uczenie się kontaktu seksualnego

Trening masturbacyjny – po dokładnym instruktażu

Farmakoterapia

Leki przeciw depresyjne

Yohimbina (działa na podwzgórze – dokrwienie w obrębie miednicy małej)

HTZ

Lubrykanty (żele KY, TOP, FEMINUM)

Objawowa dyspareunia u kobiet; objawy, etiologia.

Dyspereunia u kobiet - to stały lub okresowy ból narządów płciowych kobiety przed stosunkiem, w czasie jego trwania lub po nim. Zaburzenie dotyczy co 10 kobiety, a jego częstość gwałtownie narasta po menopauzie.

Typowymi lokalizacjami bólu są:

srom, przedsionek pochwy i pochwa.

W sromie typową przyczyną bólu są:

stany zapalne, vulvodynia, zmiany zanikowe, uczulenia.

W przedsionku pochwy typową przyczyną bólu są:

choroby przenoszone drogą płciową, bóle wiążące się z operacjami, porodem, urazami pochwy, zmiany zanikowe w pochwie, pochwica, uczulenia

Głęboko w pochwie typową przyczyną bólu są:

wady wrodzone, choroby: infekcje, endometrioza, guzy, zespół nadwrażliwego jelita, torbiele.

Dyspereunia u kobiet może mieć również podłoże psychogenne.

Udokumentowano stały lub okresowy ból narządów płciowych kobiety przed stosunkiem wskutek zaburzonych relacji partnerskich, urazów i szoków seksualnych, błędnej sztuki miłosnej, praktyk masochistycznych, depresji, zaburzeń osobowości, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, rygoryzmu religijnego.

Etiologia somatyczna:

stany zapalne w obrębie sromu, przedsionka pochwy i pochwy

endometrioza

stany zapalne w obrębie przydatków (np. zapalenie jajników)

bolesność w obrębie blizny po episiotomii

Zapalenie sromu i pochwy

zakażenie drobnoustrojami

kandydoza sromu i pochwy

opryszczka

cukrzyca

ciąża

antybiotykoterapia, szczególnie o szerokim spectrum działania

odczyny alergiczne

podrażnienia chemiczne

lokalne przegrzanie

lokalne zawilgocenie (np. przy nietrzymaniu moczu)

okres pomenopauzalny

zanikowe zapalenie pochwy

stany po naświetlaniu

stany zapalne w obrębie przydatków, przymacicza

zapalenie cewki moczowej

zapalenie pęcherza

choroby zapalne jelit

zapalenie odbytnicy

Gruczolistość

więzadeł krzyżowo-macicznych

jajników

ścian miednicy małej

pochwy

Guzy jajnika i inne w miednicy małej

Mięśniaki macicy

Wady wrodzone w obrębie pochwy

Zaburzenia statyki narządów miednicy małej (unieruchomienie macicy w tyłozgięciu wskutek endometriozy)

Bolesność w obrębie blizny po episiotomii

Stomia i inne operacje w obrębie miednicy małej (30% kobiet ma dyspareunię)

Guzki krwawnicze

Leczenie dyspareunii u kobiet

1. Farmakoterapia - zmiany zapalne, choroby , leki przeciw bólowe

Miejscowo krem z ESTRIOLEM

Wstrzyknięcia interferonu do zmian chorobowych

Nitrogliceryna

Leki antyhistaminowe

Lidokaina – powoduje znieczulenie w obrębie przedsionka pochwy

Ketoconazole lub fluconazole ( pacjentki z pozytywnym wynikiem hodowli Candida

Bromcriptine

Chlorowodorek dezypraminy

Yohimbina (działa na podwzgórze – dokrwienie w obrębie miednicy małej)

HTZ

Lubrykanty (żele KY, TOP, FEMINUM)

2.Biofeedback

Przy znacznym napięciu mięśni dna miednicy

Botox, tymczasowo paraliżuje mięśnie

Sonda do pochwy w celu nauki kontroli relaksacji mięśni dna miednicy

3. Metody chirurgiczne - wady wrodzone zmiany anatomiczne ( około 90% pac jętek zadowolona z wyników)

4. Metody treningowe – przebyte urazy, fobie, lęki

5. Psychoterapia

Dyspareunia psychogenna u mężczyzn; objawy, kryteria rozpoznania, etiologia.

Dyspareunia F52.6

Pareunia – leżeć obok siebie w łóżku

Dys – trudny, zaburzony, bolesny

Bolesne współżycie

G1. Osoba nie jest zdolna do uczestniczenia w związkach seksualnych odpowiedni do swoich pragnień.

G2. Dysfunkcja występuje często, lecz w pewnych sytuacjach może się nie ujawnić.

G3.Dysfunkcja występowała przez co najmniej 6 miesięcy.

G4. Dysfunkcji zupełnie nie można przypisać innym zaburzeniom psychicznym i zaburzeniom zachowania wg ICD-10, ani schorzeniom somatycznym (jak zaburzenia endokrynologiczne) czy farmakoterapii

Dyspareunia nieorganiczna F52.6

Spełnione ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej (F52).

Ponadto, u kobiet:

B. Odczuwany jest ból u wejścia do pochwy, albo przez cały czas trwania stosunku, albo tylko wtedy, gdy dochodzi do głębokiej penetracji pochwy przez członek.

C. Przyczyną zaburzenia nie jest pochwica ani niedostateczne zwilżanie. Dyspareunię pochodzenia organicznego należy klasyfikować stosownie do warunkującego ją zaburzenia.

Ponadto, u mężczyzn:

B. Ból lub dyskomfort przeżywane w czasie reakcji seksualnej (należy starannie odnotować czas wystąpienia oraz dokładne umiejscowienie bólu).

C. Dyskomfort nie wynika z miejscowych czynników somatycznych. Jeżeli one występują, dysfunkcję należy klasyfikować inaczej.

Etiologia psychiczna

1.1. Ból jako obrona przed spółkowaniem z konkretnym partnerem (sposób unikania) -dyspareunia wybiórcza

1.2. Ból jako obrona przed spółkowaniem w ogóle - dyspareunia uogólniona

1.3. Ból jako wynik lęku przed doznaniem bólu (po przeżytym bólu z przyczyn fizycznych, bądź psychicznych) – dyspareunia wtórna, uogólniona

2.Etiologia seksualna

Hamowane podniecenie seksualne →brak rubrykacji → dyskomfort z przyczyn fizycznych

2.2. Przeżyte zgwałcenie

2.3. Wykorzystanie seksualne w dzieciństwie

3. Somatyczne przyczyny bólu podczas spółkowania u kobiet

3.1. Zapalenie sromu i pochwy

zakażenie drobnoustrojami

kandydoza sromu i pochwy

opryszczka

cukrzyca

ciąża

antybiotykoterapia, szczególnie o szerokim spectrum działania

odczyny alergiczne

podrażnienia chemiczne

lokalne przegrzanie

lokalne zawilgocenie (np. przy nietrzymaniu moczu)

okres pomenopauzalny

zanikowe zapalenie pochwy

stany po naświetlaniu

3.2. Stany zapalne w obrębie przydatków, przymacicza

3.3. Zapalenie cewki moczowej

3.4. Zapalenie pęcherza

3.5. Choroby zapalne jelit

3.6. Zapalenie odbytnicy

3.7. Gruczolistość

3.7.1. Więzadeł krzyżowo-macicznych

3.7.2. Jajników

3.7.3. ścian miednicy małej

3.7.4. pochwy

3.8. Guzy jajnika i inne w miednicy małej

3.9. Mięśniaki macicy

3.10. Wady wrodzone w obrębie pochwy

3.11. Zaburzenia statyki narządów miednicy małej (unieruchomienie macicy w tyłozgięciu wskutek endometriozy)

3.12. Bolesność w obrębie blizny po episiotomii

3.13. Stomia i inne operacje w obrębie miednicy małej (30% kobiet ma dyspareunię)

3.14. Guzki krwawnicze

3.15. Leki

Bromcriptine

Chlorowodorek dezypraminy

4. Dyspareunia u mężczyzn

Niezwykle rzadka i niezwykle uporczywa

Etiologia psychiczna

Konflikt intrapsychiczny związany z aktywnością seksualną

1.1.Orientacja egodystoniczna

1.2.Zaburzone preferencje seksualne

1.3.Poczucie winy

1.4.Zaburzenia lekowe

2. Somatyczne przyczyny bólu u mężczyzn podczas spółkowania

2.1.Choroba Peyroniego

2.2.Choroby prostaty

2.3.Opryszczka narządów płciowych

2.4.Rzeżączka

2.5.Bolesna ejakulacja

5. Dyspareunia - diagnostyka